Jeździectwo westernowe – co to za dyscyplina, jak się ją uprawia i na jakie kategorie dzieli?

W Polsce dominuje jeździectwo klasyczne, wiele osób jeździ konno również rekreacyjnie. Nie oznacza to jednak, że inne style w ogóle nie funkcjonują. Amatorzy jazdy konnej od niedawna obserwują bowiem nowy trend – jeździectwo westernowe. Jak się je uprawia i na jakie kategorie dzieli?  Przeczytaj i sprawdź, być może odkryjesz zamiłowanie do nowej pasji.

Jakie są style jazdy konnej?

Zastanawiasz się, jakie są style jazdy konnej? Zasadniczo wyróżnia się dwa podstawowe – jeździectwo klasyczne, zwane również angielskim i jeździectwo westernowe, w Polsce będące wciąż nowością. Różnice pomiędzy nimi są dobrze widoczne, również dla amatorów i polegają przede wszystkim na technice jazdy. Pozostałych rozbieżności należy szukać w siodle, strzemionach i ubiorze jeźdźca.

Jeździectwo klasyczne (angielskie) powszechnie uważa się za bardziej eleganckie i wyrafinowane, niemniej wymagające odpowiedniego balansu pomiędzy wodzami a nogami. Poczucie pewności w siodle przychodzi zatem z czasem. Ze względu na mniejsze i lżejsze siodło, w stylu klasycznym jeździec pozostaje bliżej zwierzęcia, w konsekwencji czego czuje każdy jego ruch. Dyscypliny popularne w jeździectwie klasycznym to m.in. English riding, ujeżdżanie, skoki przez przeszkody, a także – wszechstronny konkurs konia wierzchowego.

Jeździectwo westernowe (western riding) jest ukierunkowane na pracę z koniem (co jest uwarunkowane historycznie) i kojarzone z wygodnym odpoczynkiem w siodle. Charakterystyczne dla stylu western jest bowiem duże siodło, zapewniające zdecydowanie większą stabilność, a w konsekwencji – wysoki komfort. Takie akcesorium sprawdza się zwłaszcza w nierównym terenie. Konie westernowe charakteryzuje atletyczna budowa, zwrotność, opanowanie i niepłochliwość.

Styl western – na czym polega?

Jazda konna w stylu western, tzw. western riding wywodzi się z potrzeb mieszkańców kontynentu amerykańskiego, pracujących z bydłem i na ranczach i charakteryzuje się specyficznym wyszkoleniem konia, sposobem jazdy na nim, sprzętem i strojem jeździeckim. Cechy, które zdecydowanie ten styl wyróżniają to m.in. jazda na zupełnie luźnych wodzach, subtelna komunikacja z koniem (możliwa dzięki perfekcyjnemu wyszkoleniu zwierzęcia) i prowadzenie konia na zasadach neck reining (poprzez przykładanie wodzy do szyi zwierzęcia).

Jeździectwo westernowe jest powszechnie uznawane za fantastyczną alternatywę dla jeździectwa klasycznego i zyskuje coraz większe grono zwolenników. Stanowi bowiem doskonały sposób na to, żeby zdobyć nowe umiejętności. Jak trenować jazdę konną w stylu western? Praktyczne podpowiedzi znajdziesz poniżej.

Jazda konna western – jak trenować?

Jazda konna w stylu western jest niezwykle charakterystyczna, głównie ze względu na wygląd jeźdźca i wykorzystywany sprzęt jeździecki, przez niektórych uznawany za zdrowszy i bardziej komfortowy dla konia. Charakterystyczne jest bowiem duże i głębokie siodło z wysokimi łękami i nisko zawieszonymi strzemionami. Wodze są otwarte, jeźdźcy zaś noszą czapsy (skórzane ochraniacze, sięgające od kostek aż po pachwiny).

Jeśli chcesz zacząć trenować jazdę konną w stylu western, powinieneś zacząć od znalezienia stadniny bądź szkółki jeździeckiej, zatrudniającej odpowiednio wykwalifikowanych instruktorów. Możesz także skorzystać z oferty kilkudniowych obozów jeździeckich lub sięgnąć po specjalistyczną lekturę, uzupełniającą wiedzę przekazywaną przez wyszkolonych instruktorów. Western riding różni się bowiem od stylu klasycznego i wymaga nieco innych umiejętności. Jako jeździec westernowy musisz mieć zmysł równowagi i ogromną cierpliwość – po to, żeby wypracować pożądany, partnerski związek ze swoim koniem. Najczęściej naukę jazdy western rozpoczyna się od zmiany sposobu kontroli konia (konieczne jest zwiększenie integracji ze zwierzęciem bez wodzy), następnie zaś, metodą małych kroków jeździec i koń zdobywają kolejne umiejętności. Niezbędne w stylu westernowym są także strój i sprzęt – zupełnie inne, niż w stylu klasycznym. Co charakteryzuje poszczególne elementy?

Strój do jazdy w stylu western jest mocno niezobowiązujący. Jeźdźcy najczęściej zakładają bowiem klasyczne jeansy, koszulę z długim rękawem, kapelusz kowbojski i buty kowbojki.

Sprzęt do jazdy western, podobnie jak strój do jazdy westernowej jest utrzymany w charakterystycznym, kowbojskim stylu i obejmuje:

• popręg westernowy, będący elementem przypisanym do siodła. Modele zaprojektowane do jazdy westernowej posiadają najczęściej miękkie podszycie i anatomiczny kształt, dzięki czemu zapewniają zwierzęciu pełną swobodę ruchu.
• ogłowie westernowe. Model zaprojektowany do jazdy westernowej jest precyzyjnie dopasowany do głębokich siodeł westernowych i pozostałych elementów wyposażenia konia. Ogłowie westernowe najczęściej nie posiada wędzidła i charakteryzuje się nieco inną konstrukcją niż ogłowie do jazdy klasycznej.
• wędzidła westernowe. W jeździectwie westernowym najczęściej wykorzystuje się wędzidła typu pelham. Można bowiem doczepić do niej dodatkowe wodze. Stosowanie odpowiednich wędzideł wyraźnie ułatwia prowadzenie konia, również w zakręty.
• ostrogi westernowe. Ostrogi do jazdy w stylu western zostały zaprojektowane w taki sposób, żebyś mógł je z łatwością dopasować do kowbojek,  niemniej – współpracują także z klasycznymi sztybletami i oficerkami (pod warunkiem, że posiadają specjalną wstawkę na nie).
• pady i blankety westernowe, czyli podkładki pod siodło także stanowią niezbędny element wyposażenia charakterystycznego dla stylu western.

Dyscypliny westernowe – jakie są?

Jeździectwo westernowe obejmuje szereg dyscyplin westernowych (szybkościowych, technicznych i nastawionych na pracę z bydłem), wymagających umiejętności niegdyś niezbędnych przy pędzeniu bydła. Wśród najpopularniejszych należy wymienić przede wszystkim:

Reining (westernowy odpowiednik ujeżdżania) stanowi jedną z najbardziej rozpoznawalnych dyscyplin jazdy w stylu western, również w Polsce. Pokazuje ona najważniejsze umiejętności konia westernowego i wskazuje na stopień jego porozumienia z jeźdźcem. Polega bowiem na jak najbardziej dokładnym przejeździe według jednego z 10 schematów (tzw. pattern) z jednoczesnym zaprezentowaniem m.in.:

• sliding stop, tj. efektownych zatrzymań z długim poślizgiem i pochyleniem zadu;
• rundown, czyli galopu wzdłuż najdłuższego boku ujeżdżalni;
• cofania na dystansie co najmniej trzech metrów;
• lotnych zmian nogi w galopie i obrotów bez odrywania tylnej nogi wewnętrznej od podłoża;
• spin, tj. szybkich obrotów na tylnym, wewnętrznym kopycie i zatrzymaniu we wskazanym momencie;
• roll back, czyli obrotu na zadzie, wykonywanego po zatrzymaniu;
• hesitate, tj. pełnego zatrzymania (koń musi stać wówczas bez ruchu!).

Co ciekawe, reining jest obecnie jedyną uznawaną konkurencją stylu western, uznawaną przez FEI.

Trail, czyli konkurencja techniczna, polegająca na przejeździe wskazanego toru przeszkód. Tor ten każdorazowo odzwierciedla trudności, jakie mogą spotkać konia i jeźdźca w trakcie pracy na ranczu. Zawodnicy muszą zmierzyć się z wieloma trudnościami, w tym m.in. przejazdem przez mostek i otwieraniem i zamykaniem bramki z wysokości siodła.

Barrel racing to dyscyplina szybkościowa, wymagająca od konia i jeźdźca pokonania odległości pomiędzy trzema beczkami w możliwie najkrótszym czasie. W tej dyscyplinie beczki są ustawione w kształt trójkąta, co wymaga doskonałej zwinności i równowagi, przede wszystkim zaś – perfekcyjnego zgrania duetu koń – jeździec.

Cutting, wymagający od konia i jeźdźca oddzielenia cielaka od reszty stada i utrzymania go na określony dystans przez ustalony wcześniej czas.

Do mniej popularnych dyscyplin westernowych zalicza się m.in. super horse, western horsemainship (konkurencje techniczne), pole bending (konkurencja szybkościowa) i alley, calf roping, ranch sorting, working cow horse, steer westerling, team penning (konkurencje z bydłem).

Warto wiedzieć, że istnieją także dyscypliny nietradycyjne, takie jak extrema cowboy race, cup race, keyholle race i shooting race.

Podziękowania za współpracę przy pisaniu artykułu dla Cheval   Sklep Jeździecki. Każdy miłośnik jeździectwa znajdzie w nim potrzebne mu akcesoria.